Uczestnicy zajęć nauczą się dokumentowania zachowań za pomocą ich rejestrowania – zapisywanie spostrzeżeń i/lub fotografowanie. Zgromadzone dane zostaną poddane analizie, wnioskowaniu a następnie z wykorzystaniem teorii – interpretacji.
Pełny opis przedmiotu:
Warsztat poświęcony jest problematyce stylu życia. Praca polega na samodzielnych badaniach etnograficznych z wykorzystaniem technik obserwacyjnych i wizualnych. Uczestnicy dokumentują zachowania z poszczególnych elementów stylów życia różnych grup społecznych, a podczas zajęć staramy się wspólnie je omawiać, analizować, wyciągać wnioski i interpretować z wykorzystaniem m.in.: teorii stylów życia, socjologii i antropologii miasta.
Uczestnicy zajęć prowadzą: dzienniczki badacza zapisując spostrzeżenia z obserwacji, dokumentację fotograficzną oraz zbierają niezbędne dane (np. historyczne, statystyczne, ikonograficzne) do analiz i wyjaśnienia omawianego tematu/problemu.
Forma dydaktyczna zajęć:
Przedmiot realizowany jest w formie warsztatu.
Sposób zaliczenia:
Praca semestralna
Zakres tematów:
1. Style życia – przegląd definicji
Omówimy sposoby definiowania stylów życia z perspektywy różnych dyscyplin naukowych.
2. Metody i techniki – wprowadzenie
Podczas zajęć porozmawiamy o technikach obserwacyjnych, dzienniku badacza oraz o problemach w sporządzaniu, selekcjonowaniu i interpretowaniu notatek.
Literatura obowiązkowa (O):
1) D. Silverman, Prowadzenie badań jakościowych, Warszawa 2008 cz. II, III i IV.
2) D. Silverman, Interpretacja danych jakościowych, Warszawa, cz.. II i III.
Literatura dodatkowa (D):
3) E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004, roz. 10, 18 i 19.
3. Techniki uzupełniające
Zaprezentowane zostaną techniki wizualne pomocne w interpretowaniu zgromadzonych zdjęć. Cześć zajęć poświęcimy na krótki instruktaż robienia zdjęć: zasada działania aparatu fotograficznego, zagadnienie perspektywy w fotografii, głębia ostrości, rodzaje obiektywów fotograficznych, czułość materiału i jej wpływ na zdjęcie, a także zasad kompozycji.
Obowiązkowa:
1) Galeria Henri Cartier – Bressona, Agencja MAGNUM,
2) „Tomek Wawrzyczek: Robert Doisneau – najbardziej paryski ze wszystkich fotografów”, Spider’s Web, 19 marca 2013,
3) Marta Sinior, „August Sander – mistrz socjologicznego portretu”, Fotopolis, 28 maja 2007,
Dodatkowa
1) A. Mroczek, Książka o fotografowaniu, Katowice 2009, roz.: 3 i 12.
4. Spacer wielozmysłowy
Tym razem zajmiemy się ciałem badacza jako narzędziem w badaniach – będziemy przemieszczać się po ulicach miasta i doświadczać przestrzeń zmysłami.
Obowiązkowa:
1) W. Maćków, Miasto zmysłów o afektywnym doświadczaniu przestrzeni, „Studia Kulturoznawcze” z 2014, nr 1, ss. 79-91.
2) B. Kietlińska, Warszawa wielozmysłowa – propozycja badań jakościowych, (w:) B. Fatyga (red.) Praktyki badawcze, Warszawa 2015, ss.77-88.
Dodatkowa:
1) G. Simmel, Socjologia zmysłów, (w:) tegoż, Most i drzwi, Warszawa 2006.
2) B. Hoffman, Perfumy, Kraków 2013, roz. Zapach jako źródło i nośnik informacji społecznych.
5. Autobus – przestrzeń zamknięta
Zastanowimy się nad typowymi zachowaniami w komunikacji miejskiej oraz nad tym jak zagospodarowanie przestrzeni, czas oraz bliskość innych wpływają na pasażerów.
Obowiązkowa:
1) W. Maćków, Miasto zmysłów o afektywnym doświadczaniu przestrzeni, „Studia Kulturoznawcze” z 2014, nr 1, ss. 79-91.
2) B. Kietlińska, Warszawa wielozmysłowa – propozycja badań jakościowych, (w:) B. Fatyga (red.) Praktyki badawcze, Warszawa 2015, ss.77-88.
Dodatkowa:
1) G. Simmel, Socjologia zmysłów, (w:) tegoż, Most i drzwi, Warszawa 2006.
2) B. Hoffman, Perfumy, Kraków 2013, roz. Zapach jako źródło i nośnik informacji społecznych.
6.Ulica – przestrzeń otwarta
Przyjrzymy się wyposażeniu ulicy, jak jej zagospodarowanie wpływa na zachowanie użytkowników, percepcję i waloryzację. Zastanowimy się nad sposobami zawłaszczania i naznaczania przestrzeni.
Obowiązkowa:
1) G. Simmel, Most i drzwi, Warszawa 2006, roz. Z psychologii mody. Studium socjologiczne.
2) U. Jarecka, Style życia w kontekście kultury wizerunku (w:) A. Jawłowska i in. (red.), Style życia, wartości, obyczaje. Stare tematy, nowe spojrzenia, Warszawa 2012, ss. 25-48.
Dodatkowa:
1) M. Porębski, Sztuka a informacja, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1986, str.185-198.
2) A. Wallis, Socjologia wielkiego miasta, Warszawa 1967, str.113-125.
7. Fryzury, makijaże, zdobienie ciała
Przyjrzymy się wyglądowi zewnętrznemu – co fryzura, makijaż, tatuaż może nam komunikować.
Obowiązkowa:
1) E. Panofsky, Ikonografia i ikonologia, (w:) tegoż, Studia z historii sztuki, Warszawa 1971.
2) P. Bourdieu, The Forms of Capital, 1986, <https://www.marxists.org/reference/subject/philosophy/works/fr/bourdieu-forms-capital.htm > [8 czerwca 2018 r.].
Dodatkowa:
1) P. Bourdieu, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, Warszawa 2005, roz. poświęcony habitusowi.
2) K. Fox, Przejrzeć Anglików. Ukryte zasady angielskiego zachowania, Warszawa 2007, ss.381-420.
8. Świat rzeczy
Zastanowimy się nad funkcją rzeczy (ubrania, przedmioty), a także przyjrzymy się sposobom gromadzenia, używania, modyfikowania i ich pozbywania się. (Uwaga: te zajęcia mają kontynuację w postaci osobnego warsztatu).
Obowiązkowa:
1) B. Fatyga, Szkic o konsumpcyjnym stylu życia i rzeczach jako dobrach kultury, (w:) P. Gliński, A. Kościański (red.), Siciński i socjologia, Warszawa 2009, ss.148-160.
2) M. Krajewski, Są w życiu rzeczy. Szkice z socjologii przedmiotów, Warszawa 2013, ss.103-128.
Dodatkowa:
1) A. Appadurai, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, Kraków 2005, ss. 114-118.
9. Mieszkanie
Przyjrzymy się sposobom zamieszkiwania, zagospodarowania i wyposażania przestrzeni mieszkania. Czy, jaką i dla kogo rolę pełni lokalizacja i wystrój wnętrza mieszkania.
Obowiązkowa:
1) Co znaczy mieszkać. Szkice antropologiczne, Warszawa 2007, roz. 2.
2) W. Rybczyński, Przestrzeń domu, intymność, prywatność, (w:) Antropologia kultury, A. Mencwel (red.), Warszawa 2005, str.187-96.
Dodatkowa:
1) E. Hall, Ukryty wymiar, Warszawa 2001, str. 131-144, 167-207.
2) M. Skowrońska, Przyjmowanie gości w przestrzeni domowej jako problem granicy między publicznym a prywatnym, (w:) M. Łukasiuk, M. Jewdokimow, Socjologia zamieszkiwania, Warszawa 2014, ss. 153-178.
10. Kulinaria
Zastanowimy się jaką funkcję pełni jedzenie. Porozmawiamy o nawykach i trendach kulinarnych, dietach, o komensalizmie i popularności programów, blogów, kulinarnych i pornfoodach.
Obowiązkowa:
1) C. Levi-Strauss, Trójkąt kulinarny, (w:) „Twórczość” Nr 2 z 1972.
2) A. Warde, L. Martens, Miłe spotkania przy stole, (w:) P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności, Kraków 2008.
Dodatkowa:
1). H. Domański, Wzory jedzenia a struktura jedzenia, Warszawa 2015
2) N. Elias, Przemiany obyczajowości w kulturze Zachodu, Warszawa 1980, str. 111-136, 158-175.
11.Impreza towarzyska
Zastanowimy się nad rolą imprezy towarzyskiej i jej formami, odmianami. Spróbujemy dokonać etnograficznej rekonstrukcji takiego eventu.
Obowiązkowa:
1) J. Huizinga, Homo ludens, Warszawa 1985
2) T. Szlendak, K. Olechnicki, Nowe praktyki kulturowe Polaków, Warszawa 2017, roz. 1 i 2.
12. Ciało i zdrowie
Czym jest zdrowie i jaki stosunek do własnego ciała mają badani. Czy jest to projekt wizerunkowy – ciało traktowane instrumentalnie? Czy budujemy kapitał własnego ciała i zdrowia? Zastanowimy się nad współczesnymi kanonami piękna i urody.
Obowiązkowa:
1)A. Ostrowska, Styl życia a zdrowie. Z zagadnień socjologii zdrowia, Warszawa 1999
2) Ch. Shilling, Socjologia ciała, Warszawa 2010, roz. 1, 5 i 6.
13. Piękny język – enklawy poprawności
Zastanowimy się nad sposobami posługiwania się językiem (z uwzględnieniem elementów paralingwistycznych), tworzenia nowych słów, używania wulgaryzmów. Postaramy się odnaleźć enklawy, w których dba się dzisiaj o kulturę języka ojczystego
Obowiązkowa:
1) Arystoteles, Retoryka-Poetyka, Warszawa 1988, księga III.
2) A. Piotrowski, M. Ziółkowski, Zróżnicowanie językowe a struktura społeczna, Warszawa 1976, str. 112-125, 308-316.
14. Rytmy codzienności – budżety czasu – przebieg doby
Spróbujemy przeanalizować budżety czasu, jakie czynności w nich dominują. Postaramy się odpowiedzieć na pytania: czy „panujemy” nad czasem, czy kolonizujemy przyszłość oraz jakie mamy horyzonty czasowe.
Obowiązkowa:
1) E. Tarkowska, Czas w społeczeństwie, Problemy, tradycje, kierunki badań, Warszawa 1987
2) E. Morin, Kultura czasu wolnego, (w:) A. Mencwel (red.), Antropologia kultury, Warszawa 2005, str.555-63.
Dodatkowa:
1) A. Pawełczyńska, Czas człowieka, Warszawa 2011, roz. 3.
15. Prezentacja charakterystyk stylów życia
Spróbujemy zrekonstruować style życia na podstawie zgromadzonego materiału.